Toksyczne schematy zachowań i komunikacji: rozwinięcie z typowymi przykładami i oczekiwaniami
Toksyczne schematy zachowań i komunikacji mają znaczący wpływ na jakość relacji interpersonalnych. W tym artykule przyjrzymy się szczegółowo poszczególnym schematom, prezentując typowe zdania, sformułowania oraz oczekiwania, które mogą się z nimi wiązać.
1. Manipulacja i kontrola
Schemat: Manipulacja i kontrola to działanie, które ma na celu wywieranie wpływu na innych w celu osiągnięcia własnych korzyści kosztem ich dobra i komfortu. Takie zachowania często przybierają formę subtelnych lub bardziej bezpośrednich działań mających na celu kontrolowanie decyzji, uczuć i działań innych osób.
Typowe zdania i sformułowania:
„Jeśli naprawdę mnie kochasz, zrobisz to dla mnie.”
„To wszystko twoja wina, gdybyś tylko lepiej się starał/starała.”
„Jesteś za bardzo wrażliwy/a. Nie powinieneś/powinnaś się tak przejmować.”
Oczekiwania:
Oczekiwanie, że druga osoba zawsze będzie dostosowywać się do potrzeb i życzeń osoby manipulującej.
Utrzymywanie poczucia winy u drugiej osoby, co prowadzi do jej podporządkowania się.
2. Zaniedbanie emocjonalne
Schemat: Zaniedbanie emocjonalne polega na ignorowaniu potrzeb emocjonalnych partnera, co może prowadzić do poczucia osamotnienia i braku wsparcia. Tego rodzaju schematy mogą występować zarówno w relacjach romantycznych, jak i rodzinnych czy przyjacielskich.
Typowe zdania i sformułowania:
„Przesadzasz z tymi emocjami, powinieneś/powinnaś przestać się nad sobą użalać.”
„Nie wiem, o co ci chodzi. To nie jest ważne.”
„Nie rozumiem, dlaczego się znowu denerwujesz. Po prostu się uspokój.”
Oczekiwania:
Oczekiwanie, że druga osoba będzie sobie radzić z problemami emocjonalnymi sama, bez potrzeby szukania wsparcia.
Unikanie konieczności angażowania się emocjonalnie w problemy partnera.
3. Krytyka i ocenianie
Schemat: Systematyczna krytyka i ocenianie polega na regularnym wyrażaniu negatywnych uwag dotyczących drugiej osoby, co może prowadzić do obniżenia jej poczucia własnej wartości i samooceny.
Typowe zdania i sformułowania:
„Zawsze wszystko psujesz. Nigdy nie robisz nic dobrze.”
„Jesteś kompletnie nieudolny/a, jak możesz się tak zachowywać?”
„Nie jesteś wart/a mojej uwagi, bo nigdy nie spełniasz moich oczekiwań.”
Oczekiwania:
Oczekiwanie, że druga osoba będzie ciągle starała się spełniać nierealistyczne standardy.
Utrzymywanie władzy i kontroli poprzez obniżanie samooceny drugiej osoby.
4. Unikanie konfliktów i ucieczka od problemu
Schemat: Unikanie konfliktów i ucieczka od problemów polega na ignorowaniu lub minimalizowaniu trudnych sytuacji, co prowadzi do ich kumulacji i pogłębiania się problemów.
Typowe zdania i sformułowania:
„Nie chcę o tym rozmawiać, po prostu zapomnijmy o tym.”
„To nie jest ważne, nie traćmy czasu na kłótnie.”
„Nie róbmy z tego problemu, po prostu przestańmy o tym mówić.”
Oczekiwania:
Oczekiwanie, że problemy same się rozwiążą bez potrzeby aktywnego działania.
Unikanie odpowiedzialności za rozwiązanie konfliktów i trudnych sytuacji.
5. Przemoc psychiczna i gaslighting
Schemat: Przemoc psychiczna i gaslighting to działania mające na celu manipulowanie postrzeganiem rzeczywistości przez drugą osobę, co prowadzi do wątpliwości co do własnego zdrowia psychicznego.
Typowe zdania i sformułowania:
„To, co pamiętasz, nie jest prawdą. Po prostu wyolbrzymiasz.”
„Jesteś przewrażliwiony/a. To, co mówisz, nigdy się nie wydarzyło.”
„Masz problem z percepcją. Nie wiesz, co jest rzeczywistością.”
Oczekiwania:
Oczekiwanie, że druga osoba będzie wątpić we własne postrzeganie rzeczywistości i własne wspomnienia.
Utrzymywanie kontroli przez osłabianie pewności siebie i zdolności do oceny sytuacji.
6. Defensywność i atakowanie
Schemat: Defensywność i atakowanie polegają na reagowaniu na krytykę lub uwagi złością i agresją, co prowadzi do eskalacji konfliktów i unikania konstruktywnego rozwiązywania problemów.
Typowe zdania i sformułowania:
„Ty zawsze robisz to samo! Nie masz prawa mnie krytykować!”
„To twoja wina, że wszystko poszło źle. Jak możesz mi to robić?”
„Jesteś zupełnie niekompetentny/a i nigdy nie będziesz lepszy/a!”
Oczekiwania:
Oczekiwanie, że krytyka będzie skutkować natychmiastową obroną i agresją zamiast konstruktywnej dyskusji.
Utrzymywanie sytuacji w stanie ciągłego napięcia i konfliktu.
Toksyczne schematy zachowań i komunikacji mają różne formy, ale ich wspólnym elementem jest szkodliwe wpływanie na dobrostan drugiej osoby. Typowe zdania i sformułowania oraz oczekiwania związane z tymi schematami mogą prowadzić do pogłębiania problemów w relacjach i obniżania jakości życia emocjonalnego. Zrozumienie tych schematów i ich wpływu na interakcje międzyludzkie jest kluczowe dla efektywnego zarządzania i zmiany w relacjach, a także dla poprawy własnego dobrostanu psychicznego. Terapia i świadoma praca nad zmianą tych schematów przynoszą znaczące korzyści w budowaniu zdrowych i satysfakcjonujących relacji.
Jeżeli Ty lub osoba Ci bliska potrzebuje wsparcia terapeutycznego, zapraszam do umówienia się na konsultację i terapię,
Ewelina Naturia Pańczyk
Psychotraumatolog
Terapeuta Schematów
Terapeuta VR
Psychosomatyk
Zapraszam do obejrzenia wykładów oraz lektury moich tekstów związanych z tematyką narcyzmu:
Narcyzm, czyli trauma ciągłego porzucenia
Narcystyczna Relacja z Ciałem, czyli czy jesteś Narcyzem dla swojego ciała?
Wizualizacja Nadaj Swojemu Ciału Imię
Relacja narcystyczna: charakterystyka związku z osobą narcystyczną
Narcyzm - czym jest?
Narcyzm - zaburzenie osobowości czy cecha charakteru?
Pętla narcystyczna - wmówienie strachu. Odejście z porzuceniem
Żałoba w trakcie trwania związku narcystycznego
#programytraumy #pętle #pętletraumy #pętleumysłu #ewelinanaturiapanczyk #instytutswiadomosci #narcyz #narcyzm #empata #zaburzenienarcystyczne #toksyk #toksycznarelacja #trauma #terapiatraumy #zdrowiepsychiczne #psychologia #psychotraumatolog #rozwojswiadomosci #narcyzm #zaburzenienarcystyczne #czynnikd #egoizm #sadyzm #makiawelyzm #psychopatia #socjopatia #toksyczny #toksyk
댓글