Przywiązanie to fundamentalna cecha rozwoju emocjonalnego, która kształtuje nasze relacje i interakcje przez całe życie. Oparta na teorii Johna Bowlby’ego, przywiązanie to biologicznie uwarunkowany mechanizm zapewniający przetrwanie i bezpieczeństwo dziecka poprzez utrzymywanie bliskości z opiekunem. Styl przywiązania, rozwinięty w dzieciństwie, wpływa na nasze zachowania jako osoby, partnerzy, rodzice i pracownicy. W artykule przyjrzymy się, jak różne style przywiązania przejawiają się w różnych rolach życiowych oraz jakie są ich długofalowe konsekwencje, a także jakie terapie mogą pomóc w zmianie stylu przywiązania.
Co to jest przywiązanie?
Przywiązanie to emocjonalna więź między dzieckiem a jego opiekunem, która jest biologicznie uwarunkowana i ewolucyjnie konieczna dla przetrwania. Według Bowlby’ego, system przywiązania przejawia się poprzez trzy kluczowe zachowania:
Poszukiwanie i utrzymywanie bliskości z opiekunem - Dziecko instynktownie dąży do bliskości z opiekunem, aby zapewnić sobie bezpieczeństwo.
Wykorzystywanie figury przywiązania jako „bezpiecznej bazy” - Opiekun pełni rolę punktu wyjścia do eksploracji otoczenia, co pozwala dziecku na odkrywanie świata w poczuciu bezpieczeństwa.
Uciekanie się do opiekuna jako „bezpiecznej przystani” w chwilach zagrożenia - W momentach niepokoju lub zagrożenia dziecko szuka pocieszenia i ochrony u opiekuna.
Styl przywiązania rozwija się w interakcjach między dzieckiem a opiekunem i ma kluczowy wpływ na sposób, w jaki osoba rozwija swoje relacje w dorosłym życiu.
Style przywiązania i ich wpływ na życie codzienne
Bezpieczny styl przywiązania
Jako osoba: Osoby z bezpiecznym stylem przywiązania są zazwyczaj emocjonalnie stabilne i pewne siebie. Cechuje je otwartość na nowe doświadczenia i zdolność do efektywnego radzenia sobie ze stresem. Dzięki poczuciu bezpieczeństwa, jakie wyniosły z dzieciństwa, potrafią tworzyć zdrowe, satysfakcjonujące relacje i są dobrze przystosowane do życia w społeczeństwie.
Jako partner: W relacjach romantycznych, osoby z bezpiecznym stylem przywiązania są komunikatywne, wspierające i empatyczne. Potrafią otwarcie wyrażać swoje potrzeby i uczucia oraz efektywnie rozwiązywać konflikty. Ich zdolność do dawania i przyjmowania wsparcia sprzyja trwałym i zdrowym relacjom.
Jako rodzic: Rodzice z bezpiecznym stylem przywiązania tworzą atmosferę ciepła i wsparcia, co sprzyja zdrowemu rozwojowi emocjonalnemu dzieci. Są dostępni emocjonalnie, reagują na potrzeby dziecka i promują niezależność oraz eksplorację świata przez dzieci.
Jako pracownik: W środowisku pracy osoby z bezpiecznym stylem przywiązania często pełnią rolę liderów i efektywnych współpracowników. Ich pewność siebie, umiejętność radzenia sobie z wyzwaniami oraz umiejętność efektywnej komunikacji przekładają się na sukces zawodowy i satysfakcję z pracy.
Unikowy Styl Przywiązania
Jako osoba: Osoby z unikowym stylem przywiązania cenią sobie niezależność i często unikają bliskości. Mogą wydawać się chłodne lub zdystansowane, mają trudności z okazywaniem emocji i często starają się unikać sytuacji, które wymagają emocjonalnego zaangażowania.
Jako partner: W relacjach romantycznych osoby z unikowym stylem przywiązania mogą być mniej zaangażowane emocjonalnie i unikać głębszej intymności. Mogą wycofywać się w obliczu konfliktów i unikać bliskości, co może prowadzić do problemów w relacjach z partnerem.
Jako rodzic: Rodzice z unikowym stylem przywiązania mogą być emocjonalnie niedostępni i unikać bliskości z dzieckiem. Ich dystans może prowadzić do problemów w relacjach z dziećmi i utrudniać nawiązywanie głębszych więzi.
Jako pracownik: W miejscu pracy osoby z unikowym stylem przywiązania często preferują pracę samodzielną. Mogą unikać sytuacji wymagających intensywnej współpracy i rzadko dzielą się swoimi emocjami i potrzebami.
Lękowo-ambiwalentny styl przywiązania
Jako osoba: Osoby z lękowym stylem przywiązania często zmagają się z lękiem przed odrzuceniem i niską samooceną. Mogą być nadmiernie zależne od innych, poszukiwać ciągłego potwierdzenia i przejawiać nadmierną wrażliwość na krytykę.
Jako partner: W relacjach romantycznych osoby z lękowym stylem przywiązania mogą przejawiać lęk przed utratą partnera i intensywną potrzebę zapewnienia i uwagi. Mogą być zazdrosne i wymagać częstych zapewnień o miłości i oddaniu.
Jako rodzic: Rodzice z lękowym stylem przywiązania mogą być nadopiekuńczy i emocjonalnie wymagający. Ich obawy mogą prowadzić do chaosu w relacjach z dziećmi i trudności w ustanawianiu zdrowych granic.
Jako pracownik: W miejscu pracy osoby z lękowym stylem przywiązania mogą mieć trudności z radzeniem sobie z krytyką i odrzuceniem. Mogą być zbyt wrażliwe na opinie innych i starać się za wszelką cenę udowadniać swoją wartość.
Zdezorganizowany styl przywiązania
Jako osoba: Osoby z zdezorganizowanym stylem przywiązania często przejawiają niestabilność emocjonalną i sprzeczne reakcje. Mogą doświadczać lęku i dezorientacji w relacjach, co prowadzi do chaotycznych zachowań i trudności w zarządzaniu emocjami.
Jako partner: W relacjach romantycznych osoby z zdezorganizowanym stylem przywiązania mogą mieć trudności z utrzymaniem stabilności emocjonalnej. Mogą przejawiać sprzeczne zachowania i nieprzewidywalne reakcje, co prowadzi do niestabilnych i skomplikowanych relacji.
Jako rodzic: Rodzice z zdezorganizowanym stylem przywiązania mogą być nieprzewidywalni i chaotyczni w swoich reakcjach. Mogą wywoływać u dzieci poczucie niepewności i lęku, co wpływa na ich rozwój emocjonalny i relacje.
Jako pracownik: W miejscu pracy osoby z zdezorganizowanym stylem przywiązania mogą mieć trudności z zarządzaniem stresem i utrzymywaniem stabilności emocjonalnej. Mogą przejawiać sprzeczne reakcje na krytykę i nieprzewidywalne zachowania, co wpływa na ich efektywność i relacje z współpracownikami.
Jak terapie pomagają w zmianie stylu przywiązania?
Zmiana stylu przywiązania, szczególnie w kontekście traumy lub zaburzeń emocjonalnych, może być trudna, ale możliwa dzięki różnym podejściom terapeutycznym. Oto, jak terapia traumy, terapia skoncentrowana na rozwiązaniach, terapia systemowa i terapia schematu mogą wspierać ten proces:
Terapia Traumy
Jak działa: Terapia traumy koncentruje się na przetwarzaniu i integracji traumatycznych doświadczeń, które mogą wpływać na styl przywiązania. Praca terapeutyczna polega na zrozumieniu i przepracowaniu przeżyć, które mogły wpłynąć na tworzenie dysfunkcyjnych wzorców przywiązania.
Jak pomaga: Terapia traumy pomaga w leczeniu emocjonalnych ran i lęków, które mogą prowadzić do zdezorganizowanego lub lękowego stylu przywiązania. Pracując nad traumą, osoby mogą zacząć rozwijać zdrowsze mechanizmy radzenia sobie i bardziej stabilne relacje.
Terapia Skoncentrowana na Rozwiązaniach
Jak działa: Terapia skoncentrowana na rozwiązaniach koncentruje się na identyfikowaniu i rozwijaniu rozwiązań oraz mocnych stron klienta, a nie na analizowaniu problemów i przeszłości.
Jak pomaga: Dzięki skupieniu się na konkretnych celach i praktycznych rozwiązaniach, terapia ta może pomóc osobom z unikowym lub lękowym stylem przywiązania w budowaniu bardziej pozytywnych i efektywnych strategii radzenia sobie w relacjach i życiu codziennym.
Terapia Systemowa
Jak działa: Terapia systemowa skupia się na interakcjach i dynamice rodzinnej oraz na tym, jak wpływają one na jednostki. Analizuje wzorce komunikacji i relacji w rodzinie.
Jak pomaga: Dzięki zrozumieniu i poprawie komunikacji oraz relacji w rodzinie, terapia systemowa może pomóc osobom z ambiwalentnym i zdezorganizowanym stylem przywiązania w tworzeniu zdrowszych więzi rodzinnych i poprawie dynamiki interpersonalnej.
Terapia Schematów
Jak działa: Terapia schematów koncentruje się na identyfikowaniu i modyfikowaniu trwałych, dysfunkcyjnych wzorców myślenia, które kształtują sposób, w jaki jednostki postrzegają siebie i swoje relacje.
Jak pomaga: Terapia schematów jest skuteczna w pracy z osobami, które mają głęboko zakorzenione problemy związane z przywiązaniem, takie jak osoby z zdezorganizowanym stylem przywiązania. Pomaga w zrozumieniu i przekształceniu szkodliwych schematów myślenia i emocji, co może prowadzić do zdrowszych wzorców przywiązania.
Styl przywiązania, który rozwija się w dzieciństwie, ma znaczący wpływ na nasze zachowania jako osoby, partnerzy, rodzice i pracownicy. Zrozumienie, jak różne style przywiązania manifestują się w tych rolach, może pomóc w lepszym radzeniu sobie w relacjach i w pracy. Terapie takie jak terapia traumy, terapia skoncentrowana na rozwiązaniach, terapia systemowa i terapia schematów oferują różne podejścia do zmiany dysfunkcyjnych wzorców przywiązania i wspierają rozwój zdrowszych i bardziej stabilnych relacji. Dzięki pracy nad zrozumieniem własnego stylu przywiązania i terapii możliwe jest poprawienie jakości życia i relacji interpersonalnych.
Jeżeli Ty lub osoba Ci bliska potrzebuje wsparcia terapeutycznego, zapraszam do umówienia się na konsultację i terapię,
Ewelina Naturia Pańczyk
Psychotraumatolog
Terapeuta Schematów
Terapeuta VR
Psychosomatyk
Zapraszam do obejrzenia wykładów oraz lektury moich tekstów związanych z tematyką narcyzmu:
Narcyzm, czyli trauma ciągłego porzucenia
Narcystyczna Relacja z Ciałem, czyli czy jesteś Narcyzem dla swojego ciała?
Wizualizacja Nadaj Swojemu Ciału Imię
Relacja narcystyczna: charakterystyka związku z osobą narcystyczną
Narcyzm - czym jest?
Narcyzm - zaburzenie osobowości czy cecha charakteru?
Pętla narcystyczna - wmówienie strachu. Odejście z porzuceniem
Żałoba w trakcie trwania związku narcystycznego
#programytraumy #pętle #pętletraumy #pętleumysłu #ewelinanaturiapanczyk #instytutswiadomosci #narcyz #narcyzm #empata #zaburzenienarcystyczne #toksyk #toksycznarelacja #trauma #terapiatraumy #zdrowiepsychiczne #psychologia #psychotraumatolog #rozwojswiadomosci #narcyzm #zaburzenienarcystyczne #czynnikd #egoizm #sadyzm #makiawelyzm #psychopatia #socjopatia
Comments