Osobowość Zależna i Borderline: synteza podobieństw, różnic i wzorców funkcjonowania
Zaburzenia osobowości to złożone stany psychiczne, które wpływają na różne aspekty funkcjonowania jednostki, w tym na relacje interpersonalne, sposób myślenia, odczuwania i zachowania. Wśród nich osobowość zależna (DDP) oraz osobowość borderline (BPD) są dwoma wyjątkowo skomplikowanymi zaburzeniami. Ten artykuł przedstawia analizę podobieństw i różnic między nimi, a także ich wpływ na funkcjonowanie w różnych rolach życiowych – jako osoba, partner, rodzic i pracownik. Ponadto uwzględniono kwestie samodzielności, samotności, toksycznych schematów, stylów przywiązania i zjawiska trauma bonding.
Podobieństwa i Różnice Między Osobowością Zależną a Borderline
Osobowość Zależna (DDP)
Osobowość zależna charakteryzuje się silną potrzebą wsparcia i opieki ze strony innych, co prowadzi do uległości, podporządkowania i lęku przed samodzielnością. Osoby z DDP mają trudności z podejmowaniem decyzji, stale szukają aprobaty i potwierdzenia u innych, a także boją się odrzucenia i samotności. W relacjach interpersonalnych wykazują tendencję do nadmiernego przylegania do partnera, często kosztem własnych potrzeb.
Osobowość Borderline (BPD)
Z kolei osobowość borderline to zaburzenie, które cechuje się niestabilnością emocjonalną, impulsywnością, problemami z tożsamością oraz intensywnymi, lecz niestabilnymi relacjami interpersonalnymi. Osoby z BPD doświadczają silnych wahań nastroju, lęku przed porzuceniem oraz chronicznego poczucia pustki. Relacje są często burzliwe, pełne konfliktów i wahają się między idealizacją a dewaluacją.
Aspekt samodzielności i samotności
Samodzielność
Osoby z osobowością zależną mają trudności z funkcjonowaniem samodzielnym, unikanie odpowiedzialności i poszukiwanie wsparcia to ich typowe zachowania. Lęk przed samodzielnością sprawia, że stale szukają opieki i potwierdzenia u innych.
Natomiast osoby z osobowością borderline, mimo że pragną samodzielności, mają trudności z utrzymaniem jej ze względu na niestabilność emocjonalną i lęk przed odrzuceniem. Ich decyzje bywają impulsywne, co utrudnia konsekwentne działanie.
Samotność
Samotność to jeden z największych lęków osób z DDP. Obawiają się one opuszczenia, dlatego starają się unikać samotności za wszelką cenę, często tkwiąc w toksycznych relacjach.
Dla osób z BPD samotność również jest przerażająca i prowadzi do poczucia pustki. Ich reakcje na odrzucenie są jednak bardziej intensywne i impulsywne, co skutkuje burzliwymi relacjami i desperackimi próbami utrzymania bliskości.
Toksyczne schematy i funkcjonowanie w różnych rolach
Toksyczne schematy
Osobowość Zależna (DDP)
Bezradność i niekompetencja: Osoby z DDP mają przekonanie, że nie poradzą sobie bez pomocy innych, co prowadzi do unikania samodzielnych decyzji.
Podporządkowanie: Przekonanie o konieczności podporządkowania się innym, aby uniknąć konfliktów i odrzucenia.
Lęk przed opuszczeniem: Stały strach przed porzuceniem, co prowadzi do nadmiernej zależności od innych.
Niskie poczucie własnej wartości: Przekonanie, że nie zasługują na miłość i akceptację, co sprawia, że szukają potwierdzenia własnej wartości u innych.
Osobowość Borderline (BPD)
Niestabilność tożsamości: Brak stabilnego poczucia siebie, co prowadzi do częstych zmian w życiowych planach i wartościach.
Dysregulacja emocjonalna: Trudności w kontrolowaniu emocji, co skutkuje intensywnymi i nieproporcjonalnymi reakcjami.
Czarnobiała percepcja: Skrajne postrzeganie innych i siebie, co prowadzi do częstej idealizacji i dewaluacji w relacjach.
Lęk przed porzuceniem: Intensywny strach przed opuszczeniem, który wywołuje dramatyczne próby utrzymania relacji.
Samodestrukcyjne zachowania: Impulsywne działania, które często są szkodliwe dla osoby z BPD, jako forma radzenia sobie z emocjami.
Funkcjonowanie jako osoba, partner, rodzic i pracownik
Jako osoba
DDP: Osoby z DDP często postrzegają siebie jako niekompetentne, co skutkuje niskim poczuciem własnej wartości i potrzebą stałego wsparcia. Trudność w podejmowaniu samodzielnych decyzji oraz lęk przed samotnością sprawiają, że stale szukają opieki u innych.
BPD: Osoby z BPD doświadczają silnych wahań nastroju i mają niestabilne poczucie własnej wartości. Są podatne na impulsywne zachowania i często zmagają się z chronicznym poczuciem pustki.
Jako Partner
DDP: Jako partnerzy, osoby z DDP mogą być nadmiernie zależne od drugiej osoby, podporządkowując się jej potrzebom i opiniom, aby uniknąć odrzucenia. Mogą tolerować toksyczne relacje, aby uniknąć samotności.
BPD: Partnerzy z BPD często tworzą burzliwe i niestabilne relacje. Lęk przed odrzuceniem może prowadzić do dramatycznych prób utrzymania bliskości, co często kończy się konfliktami i cyklami idealizacji oraz dewaluacji partnera.
Jako rodzic
DDP: Rodzice z DDP mogą mieć trudności z podejmowaniem decyzji dotyczących wychowania dzieci, polegając na innych osobach, takich jak partnerzy czy członkowie rodziny. Ich lęk przed odrzuceniem może również prowadzić do trudności w ustanawianiu granic.
BPD: Rodzice z BPD mogą doświadczać niestabilności w relacjach z dziećmi, co może prowadzić do niekonsekwencji w wychowaniu. Ich emocjonalna niestabilność może wpływać na atmosferę w domu, a lęk przed odrzuceniem może powodować problemy w ustanawianiu zdrowych granic.
Jako pracownik
DDP: W pracy osoby z DDP mogą unikać odpowiedzialności i samodzielnych decyzji, często szukając wsparcia i potwierdzenia od współpracowników lub przełożonych. Ich lęk przed porażką i odrzuceniem może prowadzić do unikania wyzwań i stagnacji zawodowej.
BPD: Pracownicy z BPD mogą mieć trudności z utrzymaniem stabilnych relacji w pracy, z powodu ich emocjonalnej niestabilności i impulsywnych reakcji. Zmienność nastrojów i trudności z regulacją emocji mogą wpływać na ich zdolność do wykonywania obowiązków zawodowych.
Style przywiązania i Trauma Bonding
Style Przywiązania
Style przywiązania są kluczowe dla zrozumienia wzorców relacji interpersonalnych w DDP i BPD.
W DDP często dominuje styl lękowo-ambiwalentny, gdzie osoba pragnie bliskości, ale jednocześnie boi się odrzucenia. To prowadzi do nadmiernej zależności i podporządkowania się w relacjach.
W BPD obserwuje się dezorganizowany styl przywiązania, gdzie relacje są niestabilne i pełne sprzeczności. Osoby z BPD pragną bliskości, ale ich lęk przed porzuceniem prowadzi do nieprzewidywalnych i burzliwych zachowań.
Trauma Bonding
Trauma bonding odnosi się do silnej, choć destrukcyjnej więzi, która rozwija się między ofiarą a sprawcą nadużycia.
W DDP trauma bonding może przejawiać się w trwaniu w toksycznych relacjach, w których osoba zależna jest od swojego oprawcy, ponieważ boi się samotności i odrzucenia.
W BPD trauma bonding często prowadzi do intensywnego przywiązania do osoby, która ją krzywdzi, co dodatkowo komplikuje i tak już niestabilne relacje. Takie osoby mogą wracać do destrukcyjnych związków z powodu lęku przed porzuceniem, co nasila ich emocjonalne cierpienie.
Osobowość zależna i borderline to dwa różne, ale w pewnych aspektach podobne zaburzenia osobowości. Oba wiążą się z trudnościami w samodzielności, lękiem przed samotnością oraz obecnością toksycznych schematów, które negatywnie wpływają na codzienne funkcjonowanie. Osoby z tymi zaburzeniami mają skłonność do tworzenia niestabilnych i często destrukcyjnych relacji, zarówno osobistych, jak i zawodowych. Zrozumienie wzorców funkcjonowania oraz stylów przywiązania w tych zaburzeniach jest kluczowe dla skutecznego wsparcia terapeutycznego i budowania zdrowszych relacji.
Jeżeli Ty lub osoba Ci bliska potrzebuje wsparcia terapeutycznego, zapraszam do umówienia się na konsultację i terapię,
Ewelina Naturia Pańczyk
Psychotraumatolog
Terapeuta Schematów
Terapeuta VR
Psychosomatyk
Zapraszam do lektury moich tekstów związanych z tematyką narcyzmu oraz partnerstwa:
Narcystyczna Relacja z Ciałem - koncepcja NRC
Partnerska Relacja z Ciałem - koncepcja PRC
Schemat zaopiekowana rodzicielskiego:
Rodzicielstwo partnerstwa:
Relacja narcystyczna: charakterystyka związku z osobą narcystyczną
Narcyzm - czym jest?
Narcyzm - zaburzenie osobowości czy cecha charakteru?
Pętla narcystyczna - wmówienie strachu. Odejście z porzuceniem
Żałoba w trakcie trwania związku narcystycznego
#programytraumy #pętle #pętletraumy #pętleumysłu #ewelinanaturiapanczyk #instytutswiadomosci #narcyz #narcyzm #empata #zaburzenienarcystyczne #toksyk #toksycznarelacja #trauma #terapiatraumy #zdrowiepsychiczne #psychologia #psychotraumatolog #rozwojswiadomosci #narcyzm #zaburzenienarcystyczne #nrc #prc #NRC #PRC
Comments