Dynamika relacji i związku odnosi się do wzajemnych interakcji i wzorców zachowań, które kształtują sposób, w jaki partnerzy wchodzą w interakcje ze sobą. Jest to kombinacja emocjonalnych, psychologicznych i behawioralnych aspektów, które wpływają na to, jak para się komunikuje, rozwiązuje konflikty i buduje swoje wspólne życie. W zdrowych relacjach dynamika opiera się na wzajemnym szacunku, zaufaniu, otwartej komunikacji i wspólnych wartościach.
Dynamika relacji narcystycznej
W relacji narcystycznej dynamika jest zupełnie inna i charakteryzuje się:
Chaosem i niestabilnością – narcyz często zmienia swoje zachowania i oczekiwania, co prowadzi do ciągłego poczucia niepewności u partnera.
Manipulacją i kontrolą – narcyz wykorzystuje różne techniki manipulacji, aby utrzymać władzę i kontrolę nad partnerem.
Brakiem spójnych wartości – wartości i zasady w relacji są mgliste i niespójne, co uniemożliwia budowanie trwałych fundamentów.
Wzbudzaniem poczucia winy – narcyz celowo wywołuje u partnera poczucie winy, aby go kontrolować i wykorzystywać.
Niemożność wypracowania wspólnych wartości w relacji narcystycznej
Chaotyczność i brak stabilności
Narcyzowie najlepiej funkcjonują w relacjach chaotycznych i niestabilnych. Często zmieniają swoje podejście, priorytety i wartości, co prowadzi do ciągłej niepewności i zamieszania. Partner nigdy nie wie, czego się spodziewać, ponieważ narcyz może w jednej chwili deklarować miłość, a w następnej wyrażać krytykę i dezaprobatę. Taki brak przewidywalności uniemożliwia stworzenie solidnych fundamentów relacji.
Mgliste i niespójne wartości
Narcyzowie celowo utrzymują swoje wartości i oczekiwania w sposób mglisty i niespójny. Dzięki temu mogą manipulować partnerem i wzbudzać w nim poczucie winy. Kiedy partner stara się zrozumieć, czego narcyz oczekuje, spotyka się z niejasnymi i sprzecznymi komunikatami. Narcyz zmienia swoje wymagania i wartości w zależności od sytuacji, co prowadzi do ciągłego zamieszania i frustracji partnera.
Wzbudzanie poczucia winy i krzywdy jako narzędzie kontroli
Mechanizm wzbudzania poczucia winy
Narcyzowie często wzbudzają poczucie winy w partnerze, aby utrzymać kontrolę nad relacją. Mechanizm ten polega na celowym wywoływaniu w partnerze przekonania, że to on jest winny problemom w związku. Narcyz może stosować różne techniki, takie jak:
Krytyka i obwinianie – narcyz obwinia partnera za wszelkie niepowodzenia i problemy, co prowadzi do obniżenia poczucia własnej wartości partnera.
Gaslighting – narcyz manipuluje rzeczywistością, sprawiając, że partner zaczyna wątpić w swoje spostrzeżenia i osądy.
Emocjonalne szantaże – narcyz grozi odejściem lub karą emocjonalną m.in. karaniem ciszą, jeśli partner nie spełni jego oczekiwań.
Cel wzbudzania poczucia winy
Celem wzbudzania poczucia winy jest tresowanie partnera w taki sposób, że jedynym celem, oczekiwaniem i wymaganiem partnera staje się to, by narcyz z nim został. Partner rezygnuje z oczekiwań dotyczących zdrowej relacji, obowiązków, odpowiedzialności i starań ze strony narcyza. Zamiast tego, partner skupia się wyłącznie na utrzymaniu narcyza przy sobie, niezależnie od kosztów emocjonalnych i psychicznych. Jest to model miłości bezwarunkowej, przypominający relację między rodzicem a dzieckiem, gdzie to partner przejmuje na siebie wszelkie odpowiedzialności i zobowiązania, podczas gdy narcyz jedynie „jest”.
Negacja własnych potrzeb
W wyniku ciągłych porzuceń, partner przestaje się zupełnie liczyć – jego potrzeby fizyczne, psychiczne i emocjonalne są ignorowane. Liczy się tylko utrzymanie przy sobie narcyza, który z tego korzysta, dążąc do jak najwygodniejszego życia. Narcyz wie, że słaby psychicznie, wyniszczony emocjonalnie i pozbawiony poczucia własnej wartości partner, który wątpi w swoje osądy i odczucia, będzie łatwym i wygodnym zasobem do realizacji jego potrzeb. W efekcie partner staje się ofiarą ciągłej manipulacji i emocjonalnego wyniszczania, co prowadzi do długotrwałych skutków psychicznych i emocjonalnych.
Skutki dla partnera
Krótkoterminowe skutki
Niska samoocena – Powtarzające się cykle idealizacji i dewaluacji sprawiają, że partner narcysty zaczyna wątpić w swoją wartość. Każde porzucenie jest odbierane jako potwierdzenie jego niskiej wartości, co prowadzi do chronicznego obniżenia poczucia własnej wartości.
Lęk przed porzuceniem – Osoby doświadczające traumy ciągłego porzucenia często borykają się z lękiem przed ponownym odrzuceniem. Ten lęk może być wszechogarniający i prowadzić do zachowań kompulsywnych, takich jak ciągłe szukanie potwierdzenia miłości i akceptacji od partnera.
Ataki paniki – Lęk i stres mogą prowadzić do nagłych ataków paniki, które charakteryzują się silnym niepokojem, dusznościami i uczuciem, że coś strasznego się wydarzy.
Nerwica lękowa – Ciągły stres i napięcie mogą prowadzić do rozwinięcia nerwicy lękowej, która objawia się chronicznym lękiem, niepokojem i drażliwością.
Długoterminowe skutki
Depresja – Długotrwały stres i trauma związane z ciągłymi porzuceniami mogą prowadzić do poważnych zaburzeń psychicznych, takich jak depresja. Osoby doświadczające traumy mogą czuć się przytłoczone, bezradne i zdesperowane.
Izolacja społeczna – Partner narcysty często czuje się izolowany i odizolowany od otoczenia. Izolacja może wynikać z wstydu, niskiej samooceny oraz lęku przed odrzuceniem przez innych.
Projekcje czarnych scenariuszy – Trauma może prowadzić do obsesyjnego myślenia o najgorszych możliwych scenariuszach, co nasila lęk i stres.
Depersonalizacja i derealizacja – Partner może doświadczać uczucia oderwania od własnego ciała lub otaczającej rzeczywistości, co jest mechanizmem obronnym w obliczu ekstremalnego stresu.
Skamienienie emocjonalne – Osoby doświadczające ciągłego porzucenia mogą stać się emocjonalnie skamieniałe, niezdolne do odczuwania radości czy smutku, co jest reakcją na chroniczny ból emocjonalny.
Wypalenie życiowe – Chroniczny stres i niepewność mogą prowadzić do wypalenia życiowego, objawiającego się brakiem energii, motywacji i poczuciem beznadziejności.
Anhedonia – Partner narcysty może przestać odczuwać przyjemność z codziennych czynności, co jest częstym objawem depresji.
Relacje narcystyczne są z natury chaotyczne i niestabilne, co uniemożliwia wypracowanie wspólnych wartości i solidnych fundamentów. Narcyzowie celowo wprowadzają zamieszanie i niespójność, aby utrzymać kontrolę i manipulować partnerem. Partner w takiej relacji przestaje liczyć się sam dla siebie, rezygnuje ze swoich potrzeb i pragnień, koncentrując się wyłącznie na utrzymaniu przy sobie narcyza. Wzbudzanie poczucia winy i krzywdy jest narzędziem kontroli, które narcyz wykorzystuje, aby tresować partnera do spełniania jego potrzeb. Skutki takiej dynamiki są poważne i długotrwałe, prowadząc do licznych problemów emocjonalnych i psychicznych, które wymagają profesjonalnej pomocy terapeutycznej.
Jeżeli Ty lub osoba Ci bliska potrzebuje wsparcia terapeutycznego, zapraszam do umówienia się na konsultację i terapię,
Ewelina Naturia Pańczyk
Psychotraumatolog
Terapeuta Schematów
Terapeuta VR
Naturoterapeuta
Zapraszam do lektury moich tekstów związanych z tematyką narcyzmu:
Relacja narcystyczna: charakterystyka związku z osobą narcystyczną
Narcyzm - czym jest?
Narcyzm - zaburzenie osobowości czy cecha charakteru?
Pętla narcystyczna - wmówienie strachu. Odejście z porzuceniem
Żałoba w trakcie trwania związku narcystycznego
#programytraumy #pętle #pętletraumy #pętleumysłu #ewelinanaturiapanczyk #instytutswiadomosci #narcyz #narcyzm #empata #zaburzenienarcystyczne #toksyk #toksycznarelacja #trauma #terapiatraumy #zdrowiepsychiczne #psychologia #psychotraumatolog #rozwojswiadomosci #narcyzm #zaburzenienarcystyczne
Kommentare